Follow us

Τέλος Eποχών : Ο ευτυχισμένος θάνατος ενός φιλολόγου

Στο γραφείο του «Esquire» ήταν κάτι σαν inside joke. Κάθε φορά που η διαφωνία της σύνταξης με τη διόρθωση για το πόσο δόκιμος είναι ο τάδε όρος ή πόσο ελαστικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί η δείνα λέξη έφτανε σε αδιέξοδο, ο Π. (σύνταξη) απειλούσε ότι θα πάρει τηλέφωνο τον Κριαρά και η Μ. (διόρθωση) απέσυρε τα επιχειρήματά της απηυδισμένη. Εννοείται ότι στο τέλος πέρναγε η γραμμή της διόρθωσης.

Εμμανουήλ Κριαράς

Κανείς μας δεν τον είχε γνωρίσει και κανείς μας δεν έχει μελετήσει το έργο του. Η Μ. έχει μια εξοικείωση παραπάνω, οι υπόλοιποι έχουμε μια στοιχειώδη επαφή, από κάποια συγγράμματά του που εντάσσονταν στην υποχρεωτική φιλολογική ύλη του πανεπιστημίου. Εκ των πραγμάτων, λοιπόν, δεν μπορώ να γράψω κάτι που να θυμίζει -έστω- νεκρολογία για τον Εμμανουήλ Κριαρά. Δεν έχω τίποτα να προσθέσω σ' αυτά που γράφτηκαν τις τελευταίες μέρες κι έχω την εντύπωση ότι κι αυτά που γράφτηκαν δεν προσέθεσαν τίποτα σε όσα αναφέρονται γι' αυτόν στη Bικιπαίδεια και σε όσα είχε δηλώσει ο ίδιος στην τελευταία του συνέντευξη.

Απ' αυτή τη συνέντευξη, που αναπαρήχθη κατά κόρον, προσωπικά κρατάω δύο φράσεις. Τον επίλογο/«απόλογο βίου»: «Στη ζωή μου έκαμα αυτό που θεωρούσα καθήκον μου» και τη θλιβερή διαπίστωση ότι στα 108 χρόνια του βίου του έζησε όλους τους πολέμους. Βρίσκω κάθε φορά συγκλονιστικά χρήσιμη τη σκέψη περί του πόσοι πολλοί πόλεμοι χώρεσαν σε έναν και μόνο αιώνα νεοελληνικής ιστορίας και ανατριχιαστικά χρήσιμη τη συνειδητοποίηση ότι παράλληλα μ' αυτούς, εξελισσόταν -με τον ήσυχο αλλά αδυσώπητο τρόπο του- και ο πόλεμος του οποίου ο καθηγητής Εμμανουήλ Κριαράς υπήρξε ο τελευταίος ήρωας: Ο πόλεμος για τη γλώσσα. Ακούγεται λίγο γραφικός σήμερα αυτός ο πόλεμος, όπως γραφικός μοιάζει εν έτει 2014 και ο χαρακτηρισμός «δημοτικιστής» που συνόδευε τον Κριαρά, αλλά εξίσου γραφική είναι η διαπίστωση ότι οι νόμοι του ελληνικού κράτους και οι δικαστικοί του κώδικες μεταγράφηκαν στη δημοτική τη δεκαετία του '80. Γραφική και τραγελαφική, όπως το συλλυπητήριο μήνυμα του πρωθυπουργού που τον αποχαιρέτησε ως «καθηγητή της φιλοσοφίας».

Το τέλος της ζωής του Εμμανουήλ Κριαρά δεν συνέπεσε με το τέλος του πολέμου για τη γλώσσα (όπως καθημερινά μας διαβεβαιώνει με την αυνανιστική του λεξιλαγνεία ο Κωνσταντίνος Μπογδάνος, αυτός είναι ένας πόλεμος που -ευτυχώς- δεν τελειώνει), αλλά συνέπεσε με το τέλος της άδειας των συντακτών και της διόρθωσης του «Esquire». Εννοείται ότι σιωπηρά συμφωνήσαμε να συνεχίσουμε να τον μνημονεύουμε στις φιλολογικές μας διαφωνίες – για μας, όπως και για τους περισσότερους, ήταν ένα ζωντανό σύμβολο, στο εξής θα είναι ένα σύμβολο χωρίς επιθετικό προσδιορισμό. Και εννοείται ότι δεν θρηνήσαμε την απώλειά του. Ο Κριαράς έζησε πολύ (περισσότερο απ' όσο επεδίωκε, κατά δήλωσή του), έζησε πολλά, έκανε το καθήκον του στο ακέραιο, αφιερώνοντας τη ζωή του στον πιο πατριωτικό πόλεμο και, όπως μπορεί να υποθέσει κάθε συντάκτης / διορθωτής / φιλόλογος / γραφιάς / αναγνώστης αυτού του κόσμου, έζησε υπέροχα. Δεν γίνεται να ζήσεις διαφορετικά όταν βιώνεις για τόσο πολύ καιρό και τόσο συνειδητά την εκστατική μυσταγωγία της γλώσσας και την ανομολόγητη κ@ύλα των λέξεων.

Περισσότερα κείμενα από τον Αντώνη Τζαβάρα: http://www.yupiii.gr/author/antonistzavaras/

Ο Αντώνης Τζαβάρας στo facebook: https://www.facebook.com/antonis.tzavaras.1

Σου άρεσε το κείμενο; Συμφωνείς; Διαφωνείς οριζοντίως, καθέτως και διαγωνίως; Κάνε το δικό σου σχόλιο παρακάτω. Το Yupiii θέλει και τη δική σου άποψη.

Διάβασε ακόμη:

Μια Αλήθεια: Η Επιστροφή Από Τις Διακοπές Είναι Πίκρα: «Και οι καλοκαιρινοί μύθοι που συνειδητοποιείς όταν γυρνάς πίσω» από τον Γιώργο Δέδε

Μα Γιατί Μπουγελώνονται Όλοι Οι Διάσημοι;:«ALS: Μια σκληρή ασθένεια που την έμαθες γελώντας» από την Κλεοπάτρα Πατλάκη

Ο Γιώργος Και Οι Γυναίκες Στην Τηλεόραση: «Η Μενεγάκη, η Σκορδά, η Δούκισσα και τα “τούμπανα|”» από τον Νίκο Παρτσώλη

Κάτι Τρέχει Με Τον Δημήτρη Ουγγαρέζο: «Και πρέπει επιτέλους να φτάσει στον προορισμό του» από τον Τάσο Μαστρογιάννη

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις από την εγχώρια και διεθνή showbiz στο yupiii.gr

Διαβάστε Ακόμα